Panch Kleshas: Vijf Obstakels tot Spirituele Groei

Binnen de leer van yoga speelt het filosofische element een belangrijke rol. Het doordringt elk aspect van yoga en is voortdurend aanwezig. Eén van de dingen die wordt besproken is de reden waarom wij mensen lijden. Waarom ervaren we gevoelens als angst, verdriet en onzekerheid, terwijl we in een tijd en wereld leven waarin alles mogelijk is?

Yoga leert ons dat dit komt door vijf verschillende redenen, of obstakels, die panch kleshas (de 5 kleshas) genoemd worden. Panch betekent vijf en kleshas staat voor kwellende mentale factoren. In hoofdstuk twee, vers drie van Patanjali’s Yoga Sutra’s is de kortste en tegelijkertijd meest volledige beschrijving van de oorzaak van het menselijk lijden te vinden.

In het Sanskriet luidt deze als volgt:

avidyā-asmitā-rāga-dveṣa-abhiniveśaḥ kleśāḥ

de vijf kleshas

Wat Zijn de 5 Kleshas?

De 5 kleshas brengen meer duidelijkheid door licht te werpen op de belangrijkste factoren en elementen uit het leven:

Avidya (onwetendheid) is het eerste element. Onwetendheid uit zich meestal wanneer we het verschil en het belang niet begrijpen tussen wat permanent en eeuwig is en wat niet. Volgens de yogafilosofie is de ziel het enige wat permanent is en waar we echt op kunnen vertrouwen. Wanneer we ons blijven hechten aan andere mensen, banen, materiële dingen en dingen die onderhevig zijn aan verandering, hechten we ons eigenlijk aan valse illusies en aan de veronderstellingen hoe dingen zijn of hoe ze moeten zijn. Als we niet in staat zijn om de ware natuur van onze omgeving te herkennen en ons geluk laten afhangen van veranderende omstandigheden, zorgt dit ervoor dat we lijden.

Asmita (valse identiteit) is het tweede element. We gaan er van uit dat we zijn wie we zien in de spiegel, ons fysieke lichaam, een persoon met specifieke karakteristieken, een bundel van emoties en meningen. Yoga vertelt ons echter dat dit niet is wie we zijn. We lijden, omdat we onszelf blijven overtuigen dat dit wel zo is. Wat we in de spiegel zien is blijvend aan het veranderen en volgens de yogafilosofie kan iets dat verandert niet als echt worden beschouwd. Enkel dat wat onsterfelijk is kan gezien worden als onze ware identiteit en dat is onze ziel. Als ons lichaam en onze geest lijdt, lijdt onze ziel.  Onze ziel is van geestelijke aard en wordt keer op keer overschaduwd door het ego, de stem die je vertelt dat wie je bent wordt bepaald door wat je bezit, wat je doet voor de kost en wat anderen over je zeggen.

Stel je voor als je jezelf identificeert met je bezittingen of je baan en je op een dag beroofd of misschien ontslagen wordt van het werk. Wie ben jij dan?

Raga (gehechtheid) is het derde element. Het ego wordt gelinkt aan raga wat staat voor gehechtheid. Het is niet ongewoon om gehecht te raken. Deze gehechtheid kan echter ongezond worden als er op een bepaald punt te veel waarde wordt gegeven aan bepaalde externe factoren. We geven plekken, gewoontes en personen een grote rol in ons leven. Soms komt het neer op de kleinste routines waar we niet meer zonder lijken te kunnen. Al deze factoren hebben één ding gemeen: er is geen controle op uit te oefenen. Hoe kunnen we ons geluk laten afhangen van omstandigheden die op elk willekeurig moment kunnen veranderen?

Dvesha (jaloezie) is het vierde element. Ook hier speelt ego een rol. Het zorgt ervoor dat we onszelf constant met anderen vergelijken. We willen wat andere hebben, we willen even belangrijk en gewild zijn als anderen en dit zorgt lijden en pijn. We moeten onszelf ervan overtuigen dat de reden dat we ongelukkig zijn afhangt van deze omstandigheden. Het lijden wordt zelfs vergroot als we zien dat anderen het goed doen of succesvol zijn. We worden verblind door het ego en we zijn niet in staat om de zegeningen in ons eigen leven te zien.

Abhinivesha (angst voor de dood) is het vijfde en laatste element waarom we lijden. Zoals eerder genoemd zijn we geneigd om ons fysieke lichaam en onze ziel als één te zien in plaats van hier onderscheid tussen te maken. Zonder dit onderscheid wordt het lichaam en de ziel niet als twee verschillende componenten zien, wat betekent dat als we zullen sterven – en zowel ons lichaam als onze ziel sterft – alles als het ware de aarde verlaat. Doordat we weten dat de dood onvermijdelijk is, heeft de angst voor de dood ons in een strakke greep. Als we onderscheid tussen het lichaam en de ziel konden maken, zou er geen reden zijn om de dood te vrezen. We worden in dit geval namelijk getroost door de kennis dat het ware deel van ons nooit sterft, enkel ons fysieke en stoffelijk omhulsel en dat is ons lichaam.

Conclusie

De bovengenoemde 5 kleshas zijn sterk verbonden met de wereld ‘daarbuiten’ en ver verwijderd van ons innerlijke zelf. Ze vormen een belemmering voor het helder inzien van situaties, het elimineren van het ego en het ontdekken van ons ware zelf. Spiritueel bewustzijn of spirituele groei wordt beschouwd als een van de belangrijkste doelen van yoga. Om dit te bereiken en om op het punt te komen waar niets je zal stoppen van het zijn van de beste versie van jezelf, is het noodzakelijk deze vijf factoren te behandelen. Eliminatie van de factoren zorgt ervoor dat er het beste uit het leven kan worden gehaald. Stel je voor dat je nooit meer jaloers, onzeker of bang zou zijn en elke dag gevuld was met vreugde en gelukzaligheid. We kunnen er allen naar streven om dat punt te bereiken en proberen de psychische aandoeningen die in onze gedachten worden geplant af te werpen. De meeste mensen realiseren zich niet wat ervoor heeft gezorgd dat ze zijn beroofd van hun geluk tot zeer laat in het leven. Sommigen van ons hebben het geluk om de geest om te keren. Het zal niet in één keer gebeuren, maar de eerste stap is cruciaal. Wees er van bewust welke mogelijkheden de toekomst te bieden heeft en onthoud dat een reis van een duizend mijl begint bij een enkele stap…

Lees ook: De Zeven Chakras

Over de auteur

Ram Jain

Geboren in de Jain familie waar yoga al vijf generaties lang de manier van leven is, begon mijn formele yogareis op achtjarige leeftijd op een Vedische school in India. Daar kreeg ik een solide basis door het lezen van oude geschriften, waaronder Veda's, Upanishads, de Bhagavad Gita en Yoga Sutra's (om er maar een paar te noemen).

In 2009 heb ik Arhanta Yoga Ashrams opgericht. Ik zie yoga als een manier om de vijf zintuigen te beheersen, dus noemde ik onze ashrams 'Arhanta Yoga', de yoga om de vijf zintuigen te beheersen!

In 2017 heb ik ook de Arhanta Yoga Online Academy opgericht zodat mensen die onze ashrams niet kunnen bezoeken onze cursussen op afstand kunnen volgen.

Bij Arhanta geven we niet alleen yoga. We leren je hoe je je potentieel kunt bereiken, je kennis kunt verdiepen, je zelfvertrouwen kunt opbouwen en de leiding over je leven kunt nemen.

Related Posts