Ayurveda is een oud Indiaas geneeskundig systeem dat zich richt op het creëren van evenwicht en harmonie in lichaam, geest en ziel. Een van de fundamentele concepten van Ayurveda zijn de dosha's; drie energiekrachten die je lichaam en geest besturen. Deze dosha's zijn Vata, Pitta en Kapha, en elk is geassocieerd met verschillende fysieke en mentale kenmerken.
In deze blog verkennen we de drie dosha's in Ayurveda en hoe ze onze algehele gezondheid en welzijn kunnen beïnvloeden. We zullen ons verdiepen in de unieke kenmerken van elke dosha, waaronder de fysieke en mentale eigenschappen die bij elke dosha horen. We zullen ook veelvoorkomende dosha symptomen ontdekken die mensen ervaren wanneer er sprake is van een onbalans van elementen. Door de dosha's te begrijpen, kunnen we onze eigen gezondheid en welzijn beter begrijpen en stappen ondernemen om meer harmonie in ons leven te creëren.
Wat is Ayurveda?
Ayurveda is een benadering van de gezondheidszorg die zich duizenden jaren geleden in India ontwikkelde. De drie oudste geschriften zijn Charka Samhita, Sushruta Samhita en Ashtanga Hridya. Het woord Ayurveda is een combinatie van de Sanskriet woorden "ayur" (wat leven betekent) en "veda" (wat wetenschap of kennis betekent). De letterlijke vertaling is dus de wetenschap van het leven of de wetenschap van een gezond leven.
Hoewel Ayurveda al sinds de oudheid in India wordt beoefend en onderwezen, dreigden vele invasiekrachten het te vernietigen. Eeuwen van moslimbezetting introduceerden verschillende medische praktijken in India, gevolgd door de Europese invasie. Maar dankzij degenen die Ayurveda bleven beoefenen en onderwijzen, hebben we vandaag de dag nog steeds veel van de oude kennis.
Wat zijn de fundamentele principes van Ayurveda?
De volledige kennis, wetenschap en praktijk van Ayurveda zijn gebaseerd op één fundamenteel concept: de theorie van de vijf oerelementen. Deze elementen zijn de bouwstenen van het universum en al het leven, inclusief het menselijk lichaam.
De vijf oerelementen zijn:
- Aarde
- Water
- Brand
- Lucht
- Ruimte of ether
Wijzen uit de oudheid begrepen de vijf elementen en hun rol in de gezondheid van ons lichaam en onze geest. Daarom ontwikkelden ze Ayurveda als wetenschap om deze elementen in ons lichaam in balans te brengen.
Het tweede fundamentele principe van Ayurveda, en het aspect dat het onderscheidt van de meeste medische praktijken, is dat het primaire doel van Ayurveda het behouden van een goede gezondheid is. Ayurvedische geneeskunde biedt wel behandelingen voor gezondheidsproblemen, maar het behandelen van ziekten is een secundaire functie. De primaire bedoeling van de Ayurvedische praktijk is altijd geweest om ziekten of gezondheidsproblemen te voorkomen.
Wat is een Dosha in Ayurveda?
Hoewel dosha vaak wordt gebruikt om te praten over lichaamstype of constitutie, vertaalt het zich nauwkeuriger als "fout" of "opeenhoping".
Ons lichaam bestaat uit vijf elementen diewe regelmatig moeten vernieuwen. Daarom drinken we vers water en laten we oud water los. Als we alleen vers water drinken en ons lichaam nooit zuiveren, worden we ziekt. Daarom wordt ophoping een 'fout' genoemd, de fout van het niet verversen van het element.
Dit betekent dat wanneer je de dosha van je lichaam identificeert, je de elementen herkent die zich gewoonlijk ophopen in je lichaam. Dit wordt hieronder in meer detail uitgelegd.
De verschillende Dosha lichaamstypen begrijpen
Onze neiging om verschillende elementen op te hopen resulteert in drie dosha's. Elk is gebaseerd op een paar elementen met eigen functies en eigenschappen. Het eerste element wordt beschouwd als het primaire (meest invloedrijke) aspect van de dosha. Daarom is het element dat je het meest accumuleert het primaire element van je dosha.
- Vata - dosha van lucht en ruimte (ether) elementen
- Pitta - dosha van de vuur- en waterelementen
- Kapha - dosha van water- en aarde-elementen
Je dosha is niet goed of slecht. Het zijn gewoon je eigenschappen. Inzicht in je neiging om een element op te hopen zal je helpen om in balans en gezond te blijven.
De natuur heeft mensen niet voor niets deze neigingen gegeven; je dosha wordt bepaald door de omgeving waarin je voorouders woonden. Stel bijvoorbeeld dat je voorouders uit Noord-Europa komen. In dat geval heb je de neiging om het element vuur (warmte) vast te houden om je te helpen het koude weer te overleven. Op dezelfde manier zullen mensen uit hete of droge gebieden waarschijnlijk het element water behouden om hen te helpen met die omgeving om te gaan.
Veel mensen wonen nu op andere plaatsen dan in hun voorouderlijk huis, dus hun neiging om een bepaald element op te hopen kan een probleem worden in plaats van een nuttige eigenschap. Je kunt je dosha leren beheersen, maar je kunt hem niet veranderen. Je dosha zit in je genen en het zou vele generaties duren om je aan te passen aan een nieuwe omgeving.
Hoe raken Doshas uit balans?
Er zijn twee belangrijke punten die je moet begrijpen over dosha's:
- Elementen worden voortdurend vervangen in ons lichaam. Als we het oude niet loslaten en vervangen door het nieuwe, is dit een fout die tot gezondheidsproblemen zal leiden.
- Balans betekent niet dat alle elementen gelijk zijn. Het betekent dat alle elementen voortdurend worden vernieuwd en dat er geen opeenhoping van één is.
Van nature vernieuwen we voortdurend elementen in ons lichaam. We drinken water om het water te vervangen dat we zweten of uitscheiden als urine. We ademen frisse lucht in en ademen gebruikte lucht uit. We zitten voortdurend in een cyclus waarin we nieuwe elementen in ons lichaam brengen en ons ontdoen van oude elementen. Als deze cyclus wordt onderbroken, ontstaat er een storing die leidt tot ziekte in het lichaam.
Tal van factoren kunnen je dosha's beïnvloeden: omgeving, dieet, seizoenen of leeftijd. Deze invloeden kunnen de delicate balans van je dosha verstoren en ervoor zorgen dat het ene element toeneemt en het andere afneemt. Elementen beïnvloeden je chakra's op dezelfde manier. Stel bijvoorbeeld dat je Wortelchakra uit balans is en je hebt te veel van het ene element en te weinig van het andere. Deze onbalans zal de natuurlijke stroom van het energiesysteem verstoren en verschillende emotionele en fysieke gezondheidsproblemen veroorzaken.
Hoe bepaal je je Dosha lichaamstype
Om de elementen van je lichaam in balans te houden, moet je begrijpen wat je dosha is en welk primair element je neigt op te hopen. Dosha's zijn geen verborgen geheimen; je moet alleen leren hoe je ze kunt zien. Laten we eens kijken naar de kenmerken van de drie dosha lichaamstypen en veel voorkomende symptomen die mensen ervaren als er sprake is van een disbalans van elementen.
1. Vata Dosha
Vata heeft als primair element lucht. Vata energie is verantwoordelijk voor beweging in het lichaam en zenuwactiviteit. Wezens met Vata dosha worden geassocieerd met licht en koel zijn met een droge huid, zoalseen muis.
Vata Dosha Lichaamstype
Iemand met Vata dosha heeft een lichte en dunne botstructuur en komt moeilijk aan. Hun huid en haar zijn vaak ruw en hebben een tekort aan vocht. Hun huid heeft meestal een bruine tint en hun haar is meestal lichtgrijs, wit of bruin. Vata lichaamstypes hebben het vaak koud en houden daarom niet van koel weer.
Vata-mensen kunnen een beugel nodig hebben vanwege een ongelijke tandstructuur, omdat hun tanden door de lichtheid van hun botstructuur gemakkelijk breken. Ze hebben ook droog tandvlees en droge ogen, wat resulteert in overmatig knipperen. Hun ogen zien er klein en nieuwsgierig uit en hebben een lichte kleur, met bruin of blauw getinte oogwit.
Mensen met Vata dosha hebben van nature de neiging om te snacken en geven de voorkeur aan zacht, knapperig voedsel. Ze eten op willekeurige tijden en multitasken met andere activiteiten tijdens het eten. Wanneer het luchtelement zich ophoopt zonder zich te vernieuwen, hebben Vata mensen een onregelmatige eetlust die voedselallergieën kan veroorzaken.
Vata Dosha Symptomen:
Wanneer het Vata-element zich ophoopt, zijn de waarschijnlijke gezondheidssymptomen constante pijnen die zich elke dag op een andere plek kunnen bevinden. Veel voorkomende Vata dosha symptomen zijn:
- Hoofdpijn
- Migraine
- Problemen met de ogen
- Angst
- Paniekaanvallen
- Constipatie
- Uitdroging
- Gemakkelijk afgeleid
2. Pitta Dosha
Pitta heeft als primair element vuur. Het vuurelement gaat echter niet letterlijk over vlammen, maar meer over hitte. Een dierlijk voorbeeld van Pitta dosha is een leeuw. Pitta is verantwoordelijk voor alle processen rondom de spijsvertering en onze lichaamstemperatuur, gezichtsvermogen, intellect en moed.
Pitta Dosha Lichaamstype
Een Pitta-persoon heeft, net als een leeuw, een gematigde botstructuur en lichaamsgewicht. Hun huid is zacht, warm en vet. Hun kleur is blond, lichtbruin of roodachtig. Hun haar is zacht en zijdeachtig, maar neigt vroeg grijs te worden. Ze hebben heldere en kleurrijke ogen van groen, blauw of grijs, terwijl het wit van hun ogen een gele tint heeft.
De tanden van Pitta-mensen zijn middelgroot en goed gevormd. Pitta-mensen eten graag regelmatig, op vaste tijden. Ze eten erg snel en geven de voorkeur aan kleurrijk, gezond voedsel. Ze genieten van grote maaltijden en besteden weinig aandacht aan iets anders tijdens het eten. Als ze honger krijgen, worden ze boos en mogelijk onredelijk. Daarnaast hebben ze vaak dorst door de hitte en hebben ze grote hoeveelheden water nodig. Pitta-mensen zijn ook erg druk, ambitieus en houden van energierijke activiteiten.
Pitta Dosha Symptomen
Als het Pitta-element zich ophoopt, hebben ziektetendensen vaak te maken met problemen met de spijsvertering. Deze omvatten:
3. Kapha Dosha
Kapha heeft als primair element water. Een dier dat kenmerkend is voor Kapha is de olifant. Kapha energie is essentieel voor eenheid, stabiliteit, zachtheid en kracht.
Kapha Dosha Lichaamstype
Net als de olifant heeft een Kapha persoon een groot, gespierd frame en een zwaarder lichaamsgewicht. De huid van een Kapha persoon is dikker, vet en voelt koel aan. Hun huidskleur is bleek, maar hun haar is donker en golvend. Ze verliezen snel haarvolume naarmate ze ouder worden, dus hebben ze de meeste kans op dunner wordend haar en kalende patronen.
Door hun sterke gestel hebben Kapha mensen sterke tanden en tandvlees. Ze hebben grote, donkere ogen met dikke wimpers. Het wit van hun ogen heeft een roodachtige tint en hun blik is eerder dromerig dan alert.
Kapha mensen genieten van hun eten, kunnen alles eten en hebben zelden voedselallergieën. Hun natuurlijke eetgewoonten zijn voorspelbare maaltijdgroottes en langzaam, regelmatig eten. Kapha mensen zijn ook georganiseerd, gemakkelijk in de omgang en precies.
Kapha Dosha Symptomen
Wanneer het Kapha element zich ophoopt, ontwikkelen gezondheidsproblemen zich langzaam en kunnen ze lange tijd onopgemerkt blijven. Kapha symptomen kunnen zijn:
- Uitdroging
- Langzame stoelgang
- Overtollig slijm
- Keelpijn
- Vermoeidheid
Je dominante Dosha bepalen
Veel mensen zullen hun dosha gemakkelijk geïdentificeerd hebben bij het lezen van de beschrijvingen hierboven. Sommige mensen hebben echter meer dan één dosha, waardoor het moeilijker is om uit te vinden in welk dosha-lichaamstype je valt.
Als je meer begeleiding wilt bij het identificeren van je dosha, hebben we een handige dosha quiz gemaakt om je te helpen je dominante element te vinden. Probeer hem hieronder gratis uit.
Hoe Doshas in balans te brengen
Er zijn talloze methoden om de dosha's in balans te brengen. Een van de meest gebruikte is Shat Kriya's, of zes yogische reinigingstechnieken. Het is ook belangrijk dat je een holistisch dieet volgt dat je dosha-samenstelling aanvult. Een evenwichtige yogische levensstijl met regelmatige lichaamsbeweging, yoga en meditatie is ook belangrijk.
Laatste gedachte
Ayurvedische geneeskunde biedt een behandeling voor gezondheidsproblemen, maar het primaire doel is om een goede gezondheid te behouden en te voorkomen dat deze problemen zich voordoen.
Het is belangrijk om te onthouden dat balans in Ayurveda verwijst naar een balans van nieuwe elementen die het lichaam binnenkomen en oude elementen die het lichaam verlaten. Het betekent niet dat alle elementen gelijk zijn. Als je echter de basisprincipes van Ayurveda begrijpt, kun je betere leefgewoonten creëren en een gezonder en evenwichtiger leven leiden.
